Za 60 dni koniec panowania szeryfów drogowych. Jazda na suwak i korytarz życia naraz w projekcie ustawy.

Projekt zmiany ustawy – Prawo o ruchu drogowym z dnia 2 lipca 2019 r.

Art. 1. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1990, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 9 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2-4 w brzmieniu:

„2. W warunkach zwiększonego natężenia ruchu pojazdów utrudniającego swobodny przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności pojazdu służb ratowniczych, kierujący pojazdem:

  1. poruszający się lewym pasem ruchu, na jezdni z dwoma pasami ruchu w tymsamym kierunku, jest obowiązany do usunięcia się z drogi pojazdu uprzywilejowanego przez zjechanie jak najbliżej lewej krawędzi pasa ruchu, a poruszający się prawym pasem ruchu jest obowiązany do usunięcia się z drogi pojazdu uprzywilejowanego przez zjechanie jak najbliżej prawej krawędzi pasa ruchu, celem umożliwienia swobodnego przejazdu pojazdu uprzywilejowanego;
  2. poruszający się skrajnym lewym pasem ruchu, na jezdni z więcej niż dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku, jest obowiązany do usunięcia się z drogi pojazdu uprzywilejowanego przez zjechanie jak najbliżej lewej krawędzi pasa, aporuszający się pasami sąsiednimi po prawej stronie ruchu są obowiązanido usunięcia się z drogi pojazdu uprzywilejowanego przez zjechanie jak najbliżejprawej krawędzi pasów, celem umożliwienia swobodnego przejazdu pojazdu uprzywilejowanego.3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, kierujący pojazdem poruszający się skrajnym pasem ruchu może wjechać na pobocze lub pas rozdzielający.

4. Kierującemu pojazdem innym niż uprzywilejowany, z wyjątkiem pojazdu służbylub pomocy drogowej, zabrania się korzystania z pierwszeństwa pojazdu uprzywilejowanego w ruchu drogowym. Kierujący pojazdem może kontynuować jazdę po swoim uprzednio zwolnionym pasie ruchu dopiero po przejechaniu tym pasem

pojazdu uprzywilejowanego.”; 2) w art. 22:

  1. a)  ust. 4 otrzymuje brzmienie:
    „4. Kierujący pojazdem, zmieniając zajmowany pas ruchu, jest obowiązanyustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierzawjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony, z wyjątkiemust. 4a i 4b.”,
  2. b)  po ust. 4 dodaje się ust. 4a i 4b w brzmieniu:
    „4a. W przypadku, gdy nie istnieje możliwość ciągłej kontynuacji jazdypasem ruchu na jezdni z więcej niż jednym pasem ruchu w tym samym kierunku jazdy z powodu wystąpienia utrudnienia na tym pasie lub zanikania tego pasa,kierujący pojazdem poruszającym się sąsiednim pasem ruchu jest obowiązany, bezpośrednio przed miejscem wystąpienia utrudnienia lub miejscem zanikania pasa, umożliwić kierującemu pojazdem znajdującym się na takim pasie ruchuzmianę tego pasa na sąsiedni po którym istnieje możliwość ciągłej kontynuacji jazdy. Manewr zmiany pasa ruchu powinien następować w sposób pojedynczy i naprzemienny.4b.W przypadku, gdy nie istnieje możliwość ciągłej kontynuacji jazdy zarówno lewym jak i prawym skrajnym pasem ruchu na jezdni z więcej niż jednym pasem ruchu w tym samym kierunku jazdy z powodu utrudnień na tych pasach lub ich zanikania, przepis ust. 4a stosuje się odpowiednio, z tym że kierującypojazdem znajdującym się na skrajnym prawym pasie ruchu ma pierwszeństwoprzed kierującym pojazdem znajdującym się na lewym skrajnym pasie ruchu.”.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2019 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 2, który wchodzi w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia.

UZASADNIENIE

W ciągu ostatnich kilkunastu lat Polska stała się krajem dynamicznego rozwoju sieci drogowej. Wybudowano tysiące kilometrów dróg, a wiele następnych jest w trakcie budowy albo zaplanowanych do wybudowania lub przebudowania. Wraz z rozwojem sieci dróg,rosnącą liczbą użytkowników pojazdów mechanicznych i większą kongestią ruchu na polskich drogach, pojawiła się potrzeba wprowadzenia nowych rozwiązań, które byłyby„pomocne” w:

  1. zapewnieniu krótszego czasu przejazdu służb ratowniczych podejmujących działaniaratunkowe w przypadku wystąpienia zdarzenia drogowego, a – co za tym idzie – zwiększeniu szans na przeżycie lub na mniejszy uszczerbek zdrowia ofiar takiego zdarzenia;
  2. zmniejszeniu długości zatorów drogowych, a – co za tym idzie – zapewnieniu bardziejpłynnego i bezpieczniejszego ruchu na drogach w przypadku wykonywania manewru zmiany pasa ruchu kiedy na jezdni z co najmniej dwoma pasami ruchu w jednym kierunku, co najmniej jeden z pasów np. kończy się (zanika).1. Zachowanie się uczestników ruchu drogowego, w szczególności kierującychpojazdami, w przypadku przejazdu pojazdu uprzywilejowanego.Odpowiedzialne i racjonalne zachowanie kierowców poruszających się drogą, którą

służby ratownicze chcą dotrzeć do miejsca zdarzenia albo kierowców znajdujących sięw bezpośrednim obszarze zdarzenia drogowego, odgrywa ogromną rolę i może uratować komuś życie.

Większość krajów Unii Europejskiej (dalej „UE”), tj. Belgia, Bułgaria, Estonia, Finlandia, Francja, Holandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Malta, Portugalia, Słowacja, Szwecja,Węgry, Wielka Brytania, Włochy – podobnie jak i Polska, nie uregulowało dotychczas przedmiotowej kwestii w sposób kompleksowy w swoim ustawodawstwie zakładając, żeużytkownicy dróg znają zasady ruchu drogowego i zachowują zdrowy rozsądekw sytuacjach awaryjnych. I tak np. w Finlandii, Francji, czy Wielkiej Brytanii, kierowcy muszą zapewnić pierwszeństwo pojazdom ratowniczym z migającymi światłamii włączonymi „syrenami” jednak, jak dokładnie to zrobią, zależy tylko od nich.

W Polsce sposób zachowania się uczestników ruchu drogowego w przypadku przejazdu pojazdu uprzywilejowanego reguluje art. 9 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1990, z późn. zm.), zwanej dalej „PoRD”. Zgodnie z brzmieniem art. 9 PoRD uczestnik ruchu (np. kierujący pojazdem korzystający z drogi publicznej, w tym autostrady, czy drogi ekspresowej) i inna osoba znajdująca się na drodze (np. osoba wykonująca roboty drogowe, policjant kierujący ruchem) są obowiązani ułatwićprzejazd pojazdu uprzywilejowanego, pod warunkiem że jest on prawidłowo oznakowany oraz znajduje się w ruchu. Zgodnie z art. 2 pkt 38 PoRD pojazd uprzywilejowany to pojazdwysyłający jednocześnie sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowychisygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi. Określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na którejpoczątku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego. Dodatkowo, art. 53 PoRD zawiera katalog pojazdów uprzywilejowanych, którymi może być pojazd samochodowy:

  1. zespołu ratownictwa medycznego;
  2. podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego;
  3. podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wodnego;
  4. jednostki ratownictwa chemicznego;
  5. jednostek ochrony przeciwpożarowej;
  6. Policji;
  7. straży gminnych (miejskich);
  8. Inspekcji Transportu Drogowego;
  9. Straży Granicznej;
  10. Służby Parku Narodowego;
  11. Służby Ochrony Państwa;
  12. Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
  13. Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
  14. Agencji Wywiadu;
  15. Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
  16. 1Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
  17. Służby Wywiadu Wojskowego;
  18. Służby Więziennej;
  19. Krajowej Administracji Skarbowej wykorzystywany przez Służbę Celno-Skarbową;
  20. jednostki niewymienionej w pkt 1-19, jeżeli jest używany w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego – na podstawie zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Przedmiotowy art. 9 PoRD wskazuje ponadto na czym polega realizacja obowiązku „ułatwienia przejazdu pojazdu uprzywilejowanego”. Jest to w szczególności:
1) niezwłoczne usunięcie się z jego drogi;
2) zatrzymanie się, ale tylko wówczas, gdy jest to konieczne dla jego swobodnego i bezpiecznego przejazdu.

Sposób zachowania uczestnika ruchu drogowego zależy od konkretnych okolicznościi sytuacji na drodze. Może to być np. zmniejszenie prędkości (ale może też być konieczne chwilowe jej zwiększenie) i zjechanie do krawędzi jezdni – prawej albo lewej, lub na pobocze. Może to być także opuszczenie jezdni. Dokonanie przez uczestników ruchu (przede wszystkim kierujących pojazdami) właściwej oceny sytuacji i w konsekwencji zastosowanie się przez nich do przedmiotowego obowiązku zapewnia możliwość sprawnego przemieszczania się pojazdów uprzywilejowanych na odcinkach dróg, na których występuje duże natężenie ruchu, bądź też zator drogowy, spowodowany np. zdarzeniem drogowym.

Podkreślić należy, że nieułatwienie przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu stanowi wykroczenie z art. 97 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2019 r. poz. 821). W przypadku zaś spowodowania takim zachowaniem zagrożenia bezpieczeństwaczyn ten wypełni znamiona wykroczenia z art. 86 § 1 tego Kodeksu.

Kraje członkowskie Unii, takie jak Austria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Grecja, Hiszpania, Luksemburg, Niemcy, Rumunia, Słowenia, przyjęły przepisy prawnezobowiązujące kierowców w takich sytuacjach do podejmowania konkretnych działań w celu utworzenia przejezdnego pasa ruchu (popularnie określanego już w latach osiemdziesiątychXX wieku jako „korytarz życia” lub „pas ratunkowy”), a za brak ich przestrzegania (a takżeutrudnianie oraz niewłaściwe wykorzystywanie lub nadużywanie takiego korytarza)wprowadziły surowe sankcje karne.

Według badań przeprowadzonych przez Autobahnen- und Schnellstraßen- Finanzierungs-Aktiengesellschaft (agencję rządową odpowiedzialną za płatne autostrady w Austrii i działającą pod Federalnym Ministerstwem Transportu, Innowacji i Technologii; „odpowiedniczkę” polskiej Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad), utworzenie przez kierujących pojazdami „korytarza życia” może przyspieszyć przybycie pojazdów ratunkowych do miejsc zdarzeń drogowych nawet o cztery minuty i zwiększyć tym samym szanse na przeżycie ofiar tych zdarzeń nawet o 40%.

W niektórych państwach wskazanych powyżej, w przypadku nadjeżdżającego pojazdusłużb ratunkowych (np. karetki, wozu strażackiego, radiowozu) – przede wszystkim naautostradach i drogach ekspresowych – kierowcy wszystkich typów pojazdów mają obowiązek zwolnić w sposób zorganizowany jeden pas ruchu, który powinien posiadaćco najmniej trzy metry szerokości, aby umożliwić ww. pojazdom ratowniczym przejazd przez potencjalnie przeciążoną ruchem drogę oraz dotarcie do miejsca zdarzenia drogowego (lub innej krytycznej sytuacji, gdzie liczy się czas dotarcia) bez zbędnej zwłoki. Jednakżewymóg trzech metrów jest miarą stosowaną jako absolutne minimum tylko w kilku krajach europejskich, takich jak Austria, Czechy, Luksemburg, Niemcy, Słowenia, i argumentowany jest tym, iż taką szerokość może mieć np. pojazd straży pożarnej.

Taki korytarz musi być utworzony:

  1. na jezdniach z dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku: między dwoma istniejącymi pasami;
  2. na jezdniach z więcej niż dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku: międzyskrajnym lewym pasem a znajdującym się obok po prawej stronie pasem lub międzyskrajnym prawem pasem a znajdującym się obok po lewej stronie pasem – w zależności od liczby pasów i danego kraju.

W Austrii, Luksemburgu, Niemczech, Słowenii i na Węgrzech (w przypadku tego ostatniego kraju, zgodnie z powyższym, wynika to wyłącznie z przyjętej praktyki, a nie z ustawodawstwa) „korytarz życia” powinien być utworzony przy skrajnym lewym pasie. Oznacza to, że kierujący pojazdami na skrajnym lewym pasie muszą jechać tak blisko lewej strony, jak tylko to możliwe, podczas gdy pojazdy na pozostałych pasach jadą jaknajbliżej prawej strony (czasami korzystając nawet z pasa awaryjnego). Pojazdy nie powinnybyć ustawione po przekątnej, ale raczej równolegle do linii, aby zajmować jak najmniej miejsca.

AUSTRIA, NIEMCY, LUKSEMBURG, SŁOWENIA, WĘGRY

W Republice Czeskiej do końca września 2018 r. kierowcy byli prawnie zobowiązanido utworzenia korytarza przy skrajnym prawym pasie, przy zastosowaniu tej samej zasady: wszystkie pojazdy na skrajnym prawym pasie jadą jak najbliżej prawej strony, podczas gdy pojazdy na pozostałych pasach ruchu jadą jak najbliżej lewej strony.

CZECHY

page7image16570880

Argumentowano, że tworzenie „korytarza życia” po prawej stronie ułatwia służbomratunkowym zjechanie z autostrady. Gdyby pojazd ratunkowy jechał takim korytarzem utworzonym po lewej stronie, przy zjeździe z autostrady (tj. skręcie w prawo) na wielopasmowej przeciążonej drodze mógłby napotkać duże utrudnienia (dotyczy to tylko krajów, gdzie ruch jest prawostronny). Z kolei w krajach, w których „korytarz życia” tworzysię obok lewego skrajnego pasa, argumentuje się to faktem przyśpieszenia czasu przejazdu pojazdu ratunkowego, ponieważ duże i ciężkie pojazdy zwykle jeżdżą prawym pasem drogi i trudniej im manewrować w celu ustąpienia miejsca.

Od października 2018 r. sposób tworzenia korytarza w Republice Czeskiej jest tożsamyjak w Austrii, Luksemburgu, Niemczech, Słowenii i na Węgrzech.

W przestrzeni publicznej istnieje ponadto powszechne błędne przekonanie, że pas awaryjny (czyli część pobocza służąca do zatrzymywania się i postoju pojazdów unieruchomionych z przyczyn technicznych) istnieje po to, aby umożliwić przejazd pojazdom uprzywilejowanym. Chociaż w niektórych krajach UE (Grecja i Rumunia) faktycznie mogąone być do tego używane (szczególnie w przypadku konieczności omijania zatłoczonejdrogi), to jednak w pierwszej kolejności mają one służyć jako pas do awaryjnego zatrzymywania się dla kierowców wszystkich pojazdów w przypadku problemów technicznych w pojeździe lub w innej sytuacji awaryjnej. Tak więc dla wszystkichużytkowników drogi korzystniejsze jest tworzenie „korytarza życia”, bowiem pobocze może okazać się zablokowane, co uniemożliwi przejazd służb ratunkowych, albo może okazać się niewystarczająco szerokie dla przejechania tamtędy np. wozu strażackiego.

W świetle powyższego o ile z samego sformułowania obowiązku określonego w art. 9 PoRD można wysnuć wniosek o obowiązku tworzenia korytarza ratunkowego (tzw. „korytarza życia”), to jednak wciąż wydaje się on być zbyt mało precyzyjny. Przepis wobowiązującym brzmieniu nie definiuje wprost obowiązku, a tym bardziej sposobu tworzenia korytarzy ratunkowych, a jego zastosowanie wciąż jest efektem jedynie działań promujących i uświadamiających społeczeństwo. Niestety przykłady z polskich dróg (np. blokowanie przejazdu pojazdu uprzywilejowanego) pokazują, że nie wszyscy kierowcy, pomimo prowadzonych działań, są w stanie zachowywać się odpowiednio, gdy służbyratunkowe próbują uzyskać dostęp do miejsca zdarzenia drogowego.

Brak jednoznacznych dyspozycji zachowania się dla kierujących pojazdami powoduje,że w przypadku zdarzenia drogowego lub innego zdarzenia, czas dojazdu służb ratowniczych coraz bardziej się wydłuża. Dlatego też konieczne jest uzupełnienie dotychczasowych regulacji prawnych obowiązujących w Polsce o wprowadzenie przepisów precyzyjnieokreślających wymagania wobec kierujących pojazdami w takich przypadkach w celu zapewnienia większego bezpieczeństwa i możliwości dotarcia pomocy do miejsc zdarzeńdrogowych w jak najkrótszym czasie, nie powodując dodatkowego zagrożenia na drodze. Ponadto, z przeprowadzonego w czerwcu 2018 r. na zlecenie Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego „Badania postaw i opinii społeczeństwa względem bezpieczeństwa ruchu drogowego” wynika, iż znaczna większość Polaków zdecydowanie popiera wprowadzenie do stosowania na drogach tzw. „korytarzy życia”.

Stąd też w projektowanej ustawie proponuje się dotychczasową treść art. 9 PoRDoznaczyć jako ust. 1 i dodać ust. 2-4 w brzmieniu wskazującym na obowiązek i sposób utworzenia przez kierującego pojazdem „korytarza życia” na m.in. drogach szybkiego ruchu,umożliwienie skorzystania z pobocza lub pasa rozdzielającego w takim przypadku oraz wprowadzenie zakazu korzystania z pierwszeństwa pojazdu uprzywilejowanego w ruchu drogowym dla kierujących pojazdem innym niż uprzywilejowany, z wyjątkiem pojazdusłużby lub pomocy drogowej.

Do rozważenia pozostaje dodatkowo kwestia, czy przedmiotowy „korytarz życia”powinien być tworzony jedynie w celu ustąpienia przejazdu służbom medycznym, straży pożarnej i policji posługującym się właściwymi sygnałami, czy dodatkowo – idącza przykładem Danii – również innym pojazdom użytym w indywidualnym przypadku do przewozu osób poważnie chorych lub rannych, lub w innym przypadku niecierpiącym zwłoki, w którym na przedzie pojazdu umieszczono w sposób widoczny „białą płachtę”, zaliczającą tym samym pojazd do tzw. pojazdów uprzywilejowanych w szczególnych przypadkach. W ocenie projektodawcy, takie podejście mogłoby okazać się zbyt daleko idącez uwagi na możliwość nadużywania tego prawa przez polskich kierowców.

2. Zachowanie się kierujących pojazdami w przypadku wykonywania manewru zmiany pasa ruchu kiedy na jezdni z co najmniej dwoma pasami ruchu w jednym kierunku, co najmniej jeden z pasów np. kończy się (zanika).

Uczestnicząc w ruchu drogowym kierujący pojazdem wielokrotnie wykonuje manewr zmiany pasa ruchu – albo z własnej woli albo jest do tego zmuszony przez uwarunkowania ruchu panujące na drodze. Ze względu na to, iż manewr wykonywany jest w różnychwarunkach panujących na drodze, tj. w ruchu o różnym natężeniu, w przypadku gdy jest ono duże zawsze będzie istniało odpowiednio duże zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu.Stąd też odpowiedzialne i racjonalne zachowanie kierowców poruszających się pasem ruchu, który np. kończy się (zanika), odgrywa ogromną rolę.

Większość krajów UE, tj. Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Łotwa, Malta, Portugalia, Rumunia, Włochy- podobnie jak i Polska, nie uregulowało tej kwestii w ogóle w swoim ustawodawstwie, natomiast Dania, Szwecja, Węgry i Wielka Brytania – nie dokonały tego w sposób kompleksowy, prawdopodobnie zakładając, że użytkownicy dróg znają zasady ruchu drogowego i zachowują zdrowy rozsądek w takich sytuacjach, oraz ograniczając się wyłącznie do działań promujących właściwe zachowanie w przestrzeni publicznej. I tak np. w Danii, Finlandii, Holandii, Irlandii, Szwecji oraz na Łotwie i w Wielkiej Brytanii, tam gdzie na jezdni liczba pasów ruchu w jednym kierunku ulega zmniejszeniu, kierowcy muszą- mając siebie nawzajem na względzie – dostosować jazdę do zmienionych warunków, ale to jak dokładnie to zrobią, zależy tylko od nich. Wytłumaczeniem braku szczegółowejregulacji w tym zakresie w Danii, Finlandii, Holandii, Irlandii, Szwecji oraz na Malcie i w Wielkiej Brytanii może być fakt, iż kraje te mają bardziej zaawansowany poziom edukacjispołeczeństwa z zakresu prawidłowych zachowań na drodze (i dłuższą historię prowadzenia takiej edukacji) od pozostałych państw UE, a kierowcy w nich mieszkający charakteryzują sięznacznie wyższą kulturą jazdy.

W Polsce, art. 22 ust. 4 – w związku z ust. 1 i 5 tego artykułu – PoRD, reguluje sposób wykonywania manewru zmiany pasa ruchu drogowego przez kierujących pojazdami. Przepis ten obowiązuje w – niemalże niezmienionej formie – od 1998 r. Naruszenie zasadregulujących zmianę pasa ruchu stanowi wykroczenie z art. 97 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń. W przypadku zaś spowodowania takim zachowaniem zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego czyn ten wypełni znamiona wykroczenia z art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń, a w wypadku utrudniania ruchu – z art. 90 tego Kodeksu.

Zgodnie z brzmieniem art. 22 ust. 4 PoRD, kierujący pojazdem, zmieniając zajmowany pas ruchu, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony. W myśl art. 2 pkt 23 PoRD, w tym konkretnym przypadku, ustąpienie pierwszeństwa przezkierującego pojazdem oznacza powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusićinnego kierującego pojazdem do zmiany pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, czyli to,iż przez określone miejsce na jezdni jeden pojazd przejeżdża przed drugim. Przestrzegając postępowania określonego w definicji ustąpienia pierwszeństwa, o której mowa w poprzednim zdaniu, kierujący pojazdem może zatrzymać się na pasie ruchu, który chceopuścić (ma powstrzymać się od ruchu) i czekać na możliwość wjazdu na sąsiedni pas takdługo, aż stwierdzi, że luka powstała w rzędzie zbliżających się pojazdów jest na tyle duża, iż może w nią wjechać bez obawy naruszenia przepisu o ustąpieniu pierwszeństwa. Ponadto, art. 22 ust. 4 PoRD wyznacza kierującemu pojazdem sposób postępowania przy zmianie pasa ruchu drogowego, nakazując zastosowanie się do ogólnej zasady ustępowania pierwszeństwapojazdom nadjeżdżającym z prawej strony. Zatem kierujący pojazdem zmieniającympas ruchu musi ustąpić nie tylko pojazdowi zajmującemu pas, na który zamierza wjechać,ale również pojazdowi sygnalizującemu wjazd na ten pas ruchu z prawej strony.

Przedmiotowy art. 22 PoRD wskazuje ponadto w ust. 1 i 5 dodatkowe wymaganiawzględem kierującego pojazdem zamierzającego wykonać manewr zmiany pasa ruchu drogowego. Są nimi:

  1. zachowanie szczególnej ostrożności;
  2. należyte, a więc zawczasu i wyraźne, sygnalizowanie zmiany pasa ruchu odpowiednim kierunkowskazem oraz zaprzestanie sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru.Zachowanie szczególnej ostrożności polega w tym przypadku na upewnieniu się,

czy można dokonać zmiany pasa ruchu drogowego bez utrudnienia ruchu lub spowodowania jego zagrożenia, gdyż realizacja tego manewru wymaga dość często wjazdu na pas ruchu, na którym ruch już się odbywa. To sytuacja, w której następuje przecięcie kierunku jazdy pojazdów. Oznacza to, iż kierujący pojazdem musi być na tyle uważny, by zdążyć zaniechaćzmiany pasa ruchu, gdyby jego kontynuowanie stwarzało zagrożenie dla ruchu drogowego lub zmuszało innego kierującego pojazdem do podjęcia manewru obronnego. Przede wszystkim nie może on zajechać drogi innemu kierującemu pojazdowi. Zajechanie droginastępuje zawsze, gdy pojazd wjedzie z tyłu lub z przeciwka przed inny nadjeżdżającypojazd, którego kierujący został zmuszony do gwałtownego hamowania lub wykonania innych manewrów w celu uniknięcia zderzenia. Stąd też zmiana pasa ruchu jest manewremobligującym do przysłowiowego posiadania wzroku równocześnie „z przodu i z tyłu”.Z przodu ze względu na konieczność utrzymywania odpowiedniej odległości od pojazdupoprzedzającego (który może zacząć hamować), a z tyłu celem dokładnego ustalenia, czy pojazdy jadące pasem ruchu, który zamierza zająć, znajdują się w bezpiecznej odległościi nie dojdzie do ww. zajechania im drogi. W przypadku zmiany pasa ruchu z lewego na prawykierujący ma dodatkowe utrudnienie, któremu musi sprostać, a mianowicie ustąpićpojazdowi, którego kierujący zamierza zająć „upatrzony” pas ruchu z pasa znajdującego siępo jego prawej stronie, sygnalizując ten zamiar lewym kierunkowskazem.

Następnym istotnym obowiązkiem kierującego pojazdem przy wykonywaniu manewru zmiany pasa ruchu drogowego jest „zawczasu i wyraźne” zasygnalizowanie tej zmiany. Sygnalizacja ta musi nastąpić poprzez włączenie odpowiedniego kierunkowskazu (lewego albo prawego). Sygnalizowanie tego zamiaru „zawczasu” oznacza, iż sygnał powinien miećmiejsce z odpowiednim wyprzedzeniem, tj. w taki sposób, aby kierujący pojazdami jadącymiza zamierzającym zmienić pas ruchu, mogli dostosować się do tej sytuacji. Co istotne, sygnałten nie może mieć miejsca zbyt wcześnie, gdyż może to być mylące dla pozostałych kierujących pojazdami, ani też nie może mieć miejsca równocześnie z wykonywaniem tego manewru albo prawie równocześnie. Ustalając moment włączenia kierunkowskazu należy mieć na uwadze prędkość jadących pojazdów oraz odległość od miejsca, w którym rozpocznie się wykonywanie zamierzonego manewru. Sygnalizowanie zamiaru wykonania manewru zmiany pasa ruchu musi nastąpić „wyraźnie”, tj. nie może być wykonywane zprzerwami, gdyż może to być mylące dla pozostałych kierujących pojazdami. Po wykonaniu manewru zmiany pasa ruchu, kierujący pojazdem powinien niezwłocznie zaprzestać sygnalizowania, co oznacza, że ma to nastąpić od razu po wjechaniu na zamierzony pas ruchu.

Zmiana pasa ruchu drogowego będzie przebiegała w sposób zróżnicowany, w zależnościod rodzaju jezdni i liczby pasów. Szczególna sytuacja występuje na zanikającym pasie ruchu (np. z trzech pasów ruchu pozostają tylko dwa) ponieważ kierujący pojazdami znajdującymi się na zanikającym pasie ruchu (bez możliwości dalszej kontynuacji jazdy po nim), widzącnawet wcześniej znak informacyjny D-14, „na siłę” próbują wjechać z końca swojego pasa na pas ruchu z dalszą możliwością kontynuacji jazdy, a więc bez zachowania opisanychwyżej zasad obowiązujących przy zmianie pasa ruchu. Sytuacja taka w sposób oczywistyzagraża bezpieczeństwu, wzmaga agresję na drodze, potęguje możliwie już występujący zator drogowy i przede wszystkim – dość często prowadzi do zdarzeń drogowych.

Kraje członkowskie Unii, takie jak Austria, Belgia, Czechy, Litwa, Luksemburg, Niemcy, Słowacja i Słowenia, przyjęły przepisy prawne zobowiązujące kierowców w takich sytuacjach do podejmowania konkretnych działań w postaci zastosowania metody zmiany pasa ruchu na tzw. „zamek błyskawiczny”.

Metoda zamka błyskawicznego (bardziej popularnie nazywana metodą „jazdy na suwak” lub „na zakładkę”) powstała w Stanach Zjednoczonych i wskazuje wytycznedotyczące sposobu zachowania się kierujących pojazdami w przypadku dojazdu do zwężenia jezdni z co najmniej dwoma pasami ruchu w jednym kierunku, gdzie co najmniej jeden z pasów ruchu np. kończy się (zanika).

Określenie sposobu zachowania się kierujących pojazdami na drodze w przypadku, o których mowa powyżej, wynika z zasady działania zamka błyskawicznego jako zapięcia służącego do czasowego łączenia dwóch kawałków materiału w odzieży. Zamek ten tworządwa rzędy przylegających do siebie ząbków, ustawionych w ten sposób, że ząbki jednegorzędu po uruchomieniu (zaciągnięciu) suwaka wchodzą w wolne miejsca drugiego rzędu i się zazębiają.

„Jazda na suwak” jest realizowana w następujący sposób na jezdniach z co najmniej dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku:
1) tam gdzie jeden z pasów np. zanika:

  1. a)  kierujący pojazdem poruszający się takim pasem ruchu kontynuuje jazdę na swoim pasie do samego jego końca i sygnalizuje zamiar zmiany pasa ruchu kierunkowskazem,
  2. b)  kierujący pojazdem poruszającym się sąsiednim pasem ruchu z możliwościąkontynuacji jazdy, dojeżdża swoim pasem do miejsca, gdzie pas obok zanika, i jestobowiązany wpuścić na swój pas dokładnie jednego kierującego pojazdem, o którym mowa w lit. a, sygnalizującego zamiar zmiany pasa ruchu; kierujący jadący pasem z możliwością kontynuacji jazdy musi zapewnić przed sobąodpowiednio duży odstęp, tak aby naprzemiennie i pojedynczo wpuszczaćkierowców z zanikającego pasa ruchu,
  3. c)  kierujący, o którym mowa w lit. a, po zapewnieniu odpowiednio dużego odstępuna wjazd przez kierującego, o którym mowa w lit. b, może wykonać zamierzony manewr zmiany pasa ruchu,
  4. d)  następni kierujący pojazdami na pasach ruchu postępują tak samo jak wskazano w lit. a-c;
Grafika nr 1. Przykładowy schemat jazdy, o której mowa w pkt 1.

2) tam gdzie dwa skrajne pasy np. zanikają w tym samym miejscu:

  1. a)  kierujący pojazdem poruszający się takim skrajnym pasem ruchu kontynuuje jazdęna swoim pasie do samego jego końca i sygnalizuje zamiar zmiany pasa ruchukierunkowskazem,
  2. b)  kierujący pojazdem poruszającym się sąsiednim pasem ruchu z możliwościąkontynuacji jazdy, dojeżdża swoim pasem do miejsca, gdzie skrajne pasy obokzanikają, i jest obowiązany wpuścić na swój pas dokładnie jednego kierującegopojazdem, o którym mowa w lit. a, sygnalizującego zamiar zmiany pasa ruchu z obu skrajnych pasów; kierujący jadący pasem z możliwością kontynuacji jazdy musi zapewnić przed sobą odpowiednio duży odstęp, tak aby naprzemiennie i pojedynczo wpuszczać kierowców z zanikających skrajnych pasów ruchu,
  3. c)  kierujący, o którym mowa w lit. a, poruszający się skrajnym prawym pasem ruchu po zapewnieniu odpowiednio dużego odstępu na wjazd przez kierującego, o którym mowa w lit. b, może wykonać zamierzony manewr zmiany pasa ruchu,
  4. d)  kierujący, o którym mowa w lit. a, poruszający się skrajnym lewym pasem ruchu po zapewnieniu odpowiednio dużego odstępu na wjazd przez kierującego, o którym mowa w lit. b, i wykonaniu manewru zmiany pasa ruchu przez kierującego,o którym mowa w lit. c, może wykonać zamierzony manewr zmiany pasa ruchu,
  5. e)  następni kierujący pojazdami na pasach ruchu postępują tak samo jak wskazano w lit. a-d.
Grafika nr 2. Przykładowy schemat jazdy, o której mowa w pkt 2.

Wymaga podkreślenia, że właściwe zastosowanie się kierujących pojazdami doprzedmiotowego obowiązku zapewnia możliwość sprawnego przemieszczania siępojazdów na odcinkach dróg, na których występuje duże natężenie ruchu, bądź też zator drogowy, przez zwężenie jezdni spowodowane np. zdarzeniem drogowym.

Biuro Inżynierii Ruchu Drogowego w Minnesocie w Stanach Zjednoczonychprzeprowadziło badanie dotyczące efektów stosowania przez kierowców systemu „jazdy na suwak”, które wskazały trzy główne korzyści z tworzenia „suwaka”:

  1. 1)  zmniejszenie długości zatoru drogowego (korku) nawet o 50%, a co za tym idzie-zapewnienie płynności ruchu;
  2. 2)  zmniejszenie „agresji drogowej” wśród kierowców poprzez jasno określone zasadypostępowania;
  3. 3)  zmniejszenie nadmiernej prędkości pojazdów poruszających się po pasach ruchu w celuutworzenia suwaka, a co za tym idzie – poprawa stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez redukcję liczby zdarzeń drogowych.Ponadto, amerykańscy specjaliści z tego zakresu wskazują, że system „jazdy na suwak” może działać tylko wtedy, gdy wszyscy uczestnicy ruchu drogowego będą go przestrzegać

W świetle powyższego, a także biorąc pod uwagę przykłady z polskich dróg (np. wymuszanie wjechania z końca swojego zanikającego pasa przez kierujących pojazdami na pas ruchu z dalszą możliwością kontynuacji jazdy), należy stwierdzić, iż art. 22 PoRD niezawiera wystarczająco jednoznacznych dyspozycji dla zachowania się kierującychpojazdami w przypadku zanikania chociażby jednego z pasów ruchu na jezdni jednokierunkowej, a stosowanie przez polskich kierowców metody „zamka błyskawicznego”,która nie jest uregulowana w polskich przepisach ustawowych, jest jedynie wciąż mało spopularyzowanym efektem działań promujących i uświadamiających społeczeństwo.Dlatego też konieczne jest uzupełnienie dotychczasowych regulacji prawnychobowiązujących w Polsce o wprowadzenie przepisów precyzyjnie określających postępowanie kierowców w przypadku omawianego problemu.

Stąd też w projektowanej ustawie proponuje się w art. 22 PoRD nadać nowe brzmienie ust. 4 oraz dodać ust. 4a i 4b, w celu wskazania metody tworzenia przez kierującychpojazdami tzw. „jazdy na suwak”.

Projekt ustawy nie zawiera przepisów przejściowych ze względu na przedmiot projektu, który nie obejmuje swoim zakresem sytuacji intertemporalnych.

Proponuje się, aby projektowana ustawa weszła w życie z dniem 1 października 2019 r. w zakresie regulacji dotyczących tworzenia „korytarza życia”, natomiast w zakresie regulacjidotyczących tzw. „jazdy na suwak” po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia. Zróżnicowanieterminu wejścia w życie ustawy w powyższych zakresach spowodowane jest potrzebązapewnienia odpowiedniego odstępu czasowego na przygotowanie i przeprowadzenie działań informujących społeczeństwo o jej przedmiocie.

Projekt ustawy nie zawiera przepisów technicznych, w związku z powyższymnie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039, z późn. zm.).

Projekt ustawy nie ma wpływu na działalność mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców ani nie określa zasad podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawoprzedsiębiorców (Dz. U. poz. 646, z późn. zm.).

Projekt ustawy nie wymaga opinii, konsultacji ani uzgodnienia z właściwym organem i instytucjami Unii Europejskiej, w tym z Europejskim Bankiem Centralnym.

Projekt ustawy, stosownie do art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalnościlobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2017 r. poz. 248) zostanie udostępnionyna stronach urzędowego informatora teleinformatycznego – Biuletynu Informacji Publicznej. Ponadto, stosownie do § 52 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów, projekt ustawy zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji, w serwisieRządowy Proces Legislacyjny.

Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Zostaw Komentarz

Szybki kontakt!
+
Wyślij!